Wat is mensenhandel?

Mensenhandel in Nederland wordt het beste omschreven als iedere vorm van financiële uitbuiting of dwangarbeid, iemand die onder de 18 die in de prostitutie werkzaam is of orgaanhandel. Mensenhandel is strafbaar in Nederland volgens artikel 273F uit het Wetboek van Strafrecht. De Nederlandse regelgeving maakt een strikt onderscheid tussen prostitutie en mensenhandel, en ziet prostitutie op zich niet als mensenhandel.

Prostitutie is echter alleen legaal als iemand 18 jaar of ouder is. Iemand onder de 18 wordt automatisch gezien als een slachtoffer van mensenhandel, ook als er geen uitbuiter is. Iedereen die daarom een minderjarige prostituee helpt wordt dan ook automatisch gezien als een mensenhandelaar, zelfs als er geen sprake is van uitbuiting of dwang.

De Nederlandse wet stelt ook dat het aanwerven, medenemen of ontvoeren van iemand vanuit een ander land om diegene in Nederland in de prostitutie te laten werken, ook mensenhandel is. Een uitspraak van de Hoge Raad echter heeft uitgesproken dat alleen iemand helpen om naar Nederland te komen om in de prostitutie te werken, geen mensenhandel is, als er geen sprake is van enige vorm van uitbuiting of dwang.

De uitspraak van de Hoge Raad betreffende het meenemen of aanwerven van prostituees uit het buitenland zonder enige vorm van uitbuiting en dwang heeft tot een verandering geleid. Voor deze uitspraak van de Hoge Raad vervolgde het OM iedereen die prostituees uit het buitenland naar Nederland bracht voor mensenhandel. Maar gezien de uitspraak van de Hoge Raad, die heeft uitgesproken dat dit niet in lijn is met het doel van de mensenhandel wet, namelijk om uitbuiting en dwang tegen te gaan, is hier verandering in gekomen. Alleen prostituees die nog uitgebuit of gedwongen worden zijn nog slachtoffer van mensenhandel, en dus niet louter als ze hulp hebben ontvangen bij de migratie naar Nederland.

Omdat slachtoffers van mensenhandel vaak bang zijn om toe te geven dat ze slachtoffer zijn, is het moeilijk om slachtofferschap te achterhalen. Het is daarom onbekend hoeveel slachtoffers van mensenhandel er in Nederland zijn. Om enig inzicht te krijgen hierin heeft de Nederlandse overheid de Nationaal Rapporteur Mensenhandel aangesteld. De Nationaal Rapporteur Mensenhandel rapporteert ieder jaar aan de overheid hoeveel 'vermoedelijke' slachtoffers er in Nederland aangemeld worden door Nederlandse autoriteiten en anti-mensenhandel organisaties.

Voor 2005 werd mensenhandel in Nederland vrouwenhandel genoemd, en werd hiertoe alleen uitbuiting en dwang van prostitutie toe gerekend. Na 2005 werd de term mensenhandel geïntroduceerd, en deze term is breder, waaronder iedere vorm van uitbuiting of dwangarbeid valt, en niet alleen meer louter in de prostitutie.

De definitie van uitbuiting is dat er enige vorm van dwang moet zijn. Daarom geldt uitbuiting bijvoorbeeld niet als een prostituee zelf besluit uit eigen overweging om een deel van haar inkomsten met iemand anders te delen, bijvoorbeeld met haar partner, tenzij er enige vorm van dwang is. Dwang kan gebeuren in de vorm van geweld, bedreiging, afpersing, misleiding, overwicht, misbruik maken van iemands kwetsbare positie of iemand in een kwetsbare positie brengen waardoor men zeggenschap krijgt.